آغاز اختلاف در بدنه اصلاحات

پایگاه رهنما:

پیش‌ثبت‌نام یک‌هفته‌ای انتخابات مجلس دوازدهم، یکشنبه ۲۲ مرداد ماه به پایان رسید. رویدادی که نمایانگر مشارکت بالای نامزدها برای کسب کرسی بهارستان بود. در کارزار رقابت، جریان اصلاحات رفتارهای متناقض از خودش بروز می دهد.

تحریم ممنوع

برخی از احزاب از جمله کارگزاران سازندگی، حزب اعتماد ملی، ندای ایرانیان، اعتدال و توسعه که جناح‌های اصطلاحا میانه‌روتر اصلاح‌طلبان هستند، مشخصا مخالف تحریم انتخابات هستند و به انحای مختلف این را اعلام می‌کنند که قصد تحریم انتخابات را ندارند. برای نمونه محمود واعظی، عضو شورای مرکزی حزب اعتدال و توسعه طی گفت و گویی اعلام کرده که نمی‌شود انتخابات را تحریم کرد. مرعشی، دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی نیز پیش از این ضمن مخالفت با ایده تحریم انتخابات، گفته بود: «همه دوستانی که می‌گویند در انتخابات شرکت نکنید، باید بگویند چه کار کنیم؟» سخنگوی حزب ندای ایرانیان نیز ضمن تایید شرکت در انتخابات از تهیه لیستی توسط حزب و دعوت از نخبگان برای شرکت در انتخابات خبر داد و در این‌باره گفت: «درحال‌حاضر بنای حزب ندای ایرانیان، شناسایی نسل‌های متولد پس از انقلاب و دعوت از آنها برای شرکت در پیش‌ثبت‌نام انتخابات مجلس است. لیستی هم از برخی پزشکان، حقوقدانان، مهندسان و اساتید نسبتا جوان که در اتفاقا سال گذشته معترض هم بوده‌اند، آماده کرده‌ایم و درحال درخواست از آنها برای پیش‌ثبت‌نام در انتخابات هستیم.» به نظر می‌رسد‌ اعتدالیون و احزاب میانه‌روی اصلاحات، قصد دارند در انتخابات مجلس دوازدهم، نقش‌آفرینی موثری داشته باشند. در نقطه مقابل چپ‌های اصلاحات با محوریت حزب اتحاد ملت قرار دارند. افراد این طیف که آذر منصوری، دبیرکل جبهه اصلاحات از جمله آنها به شمار می‌رود، ردصلاحیت‌هایی که در انتخابات سال۹۸ و ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ اتفاق افتاد را بهانه‌ای برای تحریم انتخابات پیش‌روی مجلس قرار می‌دادند و از عدم مشارکت صحبت می‌کردند.

• مشارکتی­های سابق؛ رادیکال­های فعلی

اگرچه فعالیت جبهه مشارکت به عنوان یکی از مهمترین و اثرگذارترین تشکیلات اصلاح‌طلبان در سال ۸۹ غیرقانونی اعلام شد، ولی کنشگری اصلاحات در عرصه سیاسی کشور متوقف نشد، هرچند آنها دوره‌ای از فترت و عزلت سیاسی را تجربه کردند.حدود چهار سال قبل حزب منحله مشارکت که در قالب حزب تازه تاسیس اتحاد ملت فعالیت خود را از سر گرفت. در انتخابات اخیر این حزب با تعجیل در تکاپو برای تحریم انتخابات است. سایت ضد ایرانی اینترنشنال با بازنشر اظهارات یکی از اعضای حزب اتحاد ملت نوشت: «محسن میردامادی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب در گفت‌وگو با اعتماد با اشاره به این که حضور اصلاح‌طلبان در انتخابات به کاهش سرمایه اجتماعی آنان منجر شده، گفت: «عدم شرکت در انتخابات گزینه مطلوبی برای یک حزب سیاسی نیست، اما در مواقعی تنها گزینه روی میز است و عملا گزینه دیگری وجود ندارد.» با اینکه برخی احزاب تندرو اصلاح طلب از جمله حزب اتحاد ملت- اعضای حزب منحله مشارکت- از تحریم انتخابات سخن می گویند، اما اکثریت احزاب و فعالین اصلاح طلب مخالف چنین رویکردی هستند. متأسفانه هر جا ردپایی از گردن کشی مقابل قانون و یا هنجارشکنی وجود دارد، طیف تندرو جریان اصلاح طلب نیز حاضر است. این طیف یکروز علیه رأی مردم شورش کرده و مشارکت ۸۵ درصدی مردم در انتخابات را به آشوب و التهاب بدل می کند و روز دیگر از مفسدان دانه درشت اقتصادی حمایت کرده و دیگر روز از حرام شرعی و حرام سیاسی حمایت می کند.

جدال با سناتورهای پیر

شدت نزاع و درگیری‌های راهبردی و تشکیلاتی در جبهه اصلاحات بالا گرفته است. محمد قوچانی طی گزارشی در شماره اخیر مجله «آگاهی نو»، ضمن انتقاد صریح از حزب اتحاد ملت آنان را بلشویک‌هایی خواند که چپ روی را دنبال کرده و با کانالیزه کردن خاتمی، او را به وادی انتصابات کشانده‌اند، همانی که آنان سال‌هاست در عرصه سیاسی کشور ادعای مخالفت با آن را دارند. در این زمینه بررسی گزارش قوچانی در بردارنده روایت دسته اولی از شدت اختلافات در جبهه اصلاحاتی می‌باشد که بنا دارد هدایت و مدیریت اصلاح طلبان را بر عهده گیرد، جبهه‌ای که بنا بر گفته قوچانی در ابتدای امر با شکاف میان حزب اتحاد ملت- کارگزاران از سویی و شکاف میان اتحاد ملت- حزب توسعه ملی از جانب دیگر مواجه شده است. قوچانی با بیان اینکه هدف حزب اتحاد ملت از برهم زدن هیئت رئیسه موجود و تغییر بهزاد نبوی، جلوگیری از دستیابی کارگزاران به ریاست اصلاحات بود، تصریح می‌کند گرچه سران حلقه لانه به سید حسین مرعشی تعارف ریاست زدند اما می‌دانستند که با توجه به ترکیب رادیکال بلکه هژمونی حزب اتحاد ملت بر جبهه اصلاحات، سیدحسین مرعشی از رهبری جریانی که مهار آن در دست اتحاد ملت است پرهیز می‌کند و با توجه به انتخابات پیش روی مجلس دوازدهم مسئولیتی را نمی‌پذیرد که یک سر آن تحریم مطلق و از قبل تعیین شده انتخابات مجلس در جبهه اصلاحات است و سر دیگر آن مشارکت بی قید و شرط و بدون رقابت در مجلسی است که حاکمیت در پی آن است.

این تعابیر تند انتقادی مهم ترین عضو سیاسی حزب کارگزاران سازندگی در قبال دیگر نیروهای سیاسی اصلاحات نمایانگر شکاف تحلیلی از چشم انداز آتی کشور از دریچه نگرشی اصلاح طلبی است. برخی از عناصر تندرو اصلاحات کنش و سیاست ورزی در ساختار قانونی کشور را مطلوب تلقی نمی­کنند و نقاب جریان سیاسی قانونی اصلاح­طلبی بر چهره دارند درحالی که خواهان آشوب آفرینی در کشور هستند و از سوی دیگر بخشی از اصلاح طلبان مثل کارگزاران نسبت به رادیکال ها زاویه دارند و خواهان اقدام سیاسی از دریچه نگرش اصلاح طلبی بدون قیم مابی بزرگان پیر اصلاحات هستند.

چشم انداز

آرایش صحنه در انتخابات اخیر دارای دلالت­های معنایی موثری برای پیشبرد فضای کشور است که می­توان محورهای پیش رو را مدنظر داشت:

1. تحریم انتخابات مجلس، تصمیم قطعی و مشخص جبهه اصلاحات در انتخابات مجلس دوازدهم نیست و می‌توان گفت اصلاح‌طلبان اکنون در موقعیت «با دست پس زدن و با پا پیش کشیدن» هستند. چهره‌های جناح چپ اصلاح‌طلبان با سوء استفاده از برخی شکاف ها و دو قطبی های کاذب، درصدد هستند با قراردادن خودشان در یک سمت این دوقطبی و سوار بر موج ایجاد‌شده در انتخابات مجلس کسب موفقیت کنند.
2. محمد قوچانی با آنچه اخیراً علیه خاتمی و حزب اتحاد ملت نوشته است، و آنها را سوءاستفاده‌گرانی از آشوب پاییزی می‌نامد، که به حزب کارگزاران از پشت خنجر زده‌اند، درواقع از شورش خود و حزبش علیه جبهه اصلاحات، رونمایی تازه‌ای کرده است. این روایت نمایانگر آن است که رویدادهای پیش رو، صحنه درگیری جدی است و رادیکال ها اصلاحات برای بقا نیازمند ایجاد و استمرار بحران امنیتی هستند. برخی از ناظران سیاسی معتقدند که اگر انتخابات امسال نبود شاید این شورش «کارگزار» علیه «پدرسالار» نیز به تأخیر می‌افتاد، اما وقتی همه دعوا برسر خنجری است که اصلاح‌طلبان قبل از انتخابات ریاست‌جمهوری سیزدهم در حین تقسیم وزارتخانه‌ها میان خود به پشت یکدیگر زده‌اند، حالا در آستانه یک انتخابات دیگر باید تسویه‌حساب سیاسی را جلو بیندازند؛ و اگر نامزد کارگزاران که مورد حمایت رهبر اصلاحات هم قرار گرفت، رئیس‌جمهور می‌شد و تقسیم وزارتخانه‌ها نیز اختلاف گسترده‌ای میان آنان برنمی‌انگیخت، الان به جای این تلاطمات پشت صحنه، غوغایی در میان اصلاح‌طلبان برپا بود!   مریم مجد